Eşler/Partnerler Arası Kıskançlık

Eşler/Partnerler Arası Kıskançlık

 

Kıskançlık Nedir?

Kıskançlık kavramı, pek çok alanda karşımıza çıkmaktadır; okuduğumuz kitaplarda, izlediğimiz filmlerde, hatta günlük yaşam deneyimlerinde… Bu da akla şu soruyu getiriyor: Bu kadar çok alanda karşılaştığımız bu duygu neden ve nasıl olur, nereden gelir? Kıskançlık, içerisinde pek çok başka duygu da barındıran güçlü ve yıpratıcı duygulardan biridir ve doğuştan gelir. Yeni doğmuş bebekler de dahil olmak üzere neredeyse her insan hayatın belli zamanlarında kıskançlığı deneyimler fakat eğer bu duygu sürekli ve kontrolsüzce yaşanıyorsa o zaman bir problem haline gelir. Problemli ilişkilerde karşılaşılan farklı şiddet çeşitlerinin temelini oluşturan duygulardan biri de kıskançlıktır.

 

Kıskançlığın Nedeni Nedir?

Bazı insanlar kıskançlığı aşırı sevgi göstergesi olarak görse de bu her zaman bu kadar masum bir kavram değildir. Bu duyguda aşırı sevmenin yanı sıra sevgiyi kaybetme korkusu da söz konusudur. Bu korku bireyin öz güven eksikliği, yetersizliğiyle ilişkili olabilmektedir. Kıskançlık duygusu; öfke, kuşku, korku, mutsuzluk, kırgınlık gibi çeşitli olumsuz duyguları da içerir. Kişi partnerinden, bir arkadaşından veya aile üyelerinden birinden yeterli ilgiyi alamadığında kıskançlıkla tepki verir ve bununla birlikte şiddet gösterebilir veya duvar örme gibi davranışlarda bulunabilir.

 

Eşler Arasında Kıskançlığın Sebepleri

Eşler arasında kıskançlık pek çok nedenden kaynaklanabilir. Kişinin ortada gerçek bir tehdit olup olmadığını görememesi, ilişkiye veya kendisine saygı duymakla ilgili sorunlar yaşaması, rakibin/rakip görülen kişinin özellikleri gibi faktörler bu duyguya neden olabilmektedir. Kıskanç kişi, kendi güvensizliğini ilişkisine yansıtabilir, partnerinin bir başkasıyla kurduğu/kuracağı bağa tepki gösterebilir ya da ilişkiyi bir bozukluk olarak düşünürsek, bu bozukluğun semptomu olarak görülebilir. Örneğin, öz saygısı düşük olan kıskanç bir birey, partneri bir başkasıyla ilgilendiğinde kolaylıkla incinebilir ve aşırı kontrolcü davranabilir. Bu kıskançlığın altında yatan incinebilirlik, bu duygunun tek başına var olan bir duygu olmadığının ve altında başka duyguların da bulunduğunun en güzel örneklerinden biridir.

 

Eşler Arasında Kıskançlığın Sonuçları

Ortada bir tehditin var olması ve tehdit olduğunun hissedilmesi arasında büyük fark vardır.  İlkinde kişinin kıskanması normal kabul edilebilirken, ikincisinde kişinin kendi algısıyla ilgili problemler söz konusudur.

Gerçek bir tehditin varlığında kıskanmak normaldir demek, kıskançlığın beraberinde getirdiği yıkıcı düşünce, duygu ve davranışları kabul etmek değildir elbette. Kıskançlık doğru dozda kabul edilebilir bir duygudur, hatta ilişkiyi olumlu yönden besleyebilir. Her duyguda denge önemlidir. Eğer gerçek veya hissedilen bir tehdit varsa ve kıskançlık aşırı bir düzeyde yaşanırsa, bunun sonucu olarak ortaya kontrol etme davranışı çıkacaktır. Aşırı kontrolcülük ise ilişkilerde kişilerin sömürülmesine sebep olabilmektedir. Flört Şiddeti, kontrolcülüğün ilişkiye yansıyan en büyük örneklerinden biridir.

 

Kıskançlıkla Nasıl Baş Edilebilir? Çözümü Nedir?

İlişkilerde kıskançlıkla baş etme yöntemi olarak yapıcı veya yıkıcı yöntemler kullanılır. Yapıcı baş etme, mantıklı düşünerek tartışma ve konuşmayı içerirken; yıkıcı baş etme, farklı şiddet türleri ve bağırma gibi davranışları içerir. Şimdiye kadar yazdıklarımla kıskançlıkla baş ederken yıkıcı davranışlarda bulunmanın negatif yönlerini yeterince vurguladım. Şimdi yapıcı olmak için neler yapılabileceğinden bahsedelim.

• Kıskançlık duygunuzu anlamlandırın. Her duygu bir anlam içerir. Kıskanç hissetmenize sebep olan düşünce, duygu, davranışlara odaklanın. Böyle hissetmenizin nedeni ne olabilir? Olumsuz algılar veya geçmiş yaşantılarınız bu duyguyu tetikliyor olabilir mi? Bu duyguyu yaşamadan önce aklınızdan ne gibi düşünceler geçiyor ve bunlar sizin kendi düşünceleriniz mi? Fark edin. Ve bu duygu sizi ele geçirdiğinde nasıl davranıyorsunuz, bu davranışlar sizi rahatlatıyorsa niçin rahatlatıyor? Tüm bu düşünce, duygu ve davranışlar muhtemelen kıskançlık duygunuzun altında yatan önemli nedenlere işaret ediyor. Hiçbir tepki anlamsız değildir.
• Yıkıcı davranışın yerine yararlı bir davranış koyun. Evet harekete geçmemek size zor gelebilir fakat kıskançlık kontrol etmekte zorlandığınız takdirde yıkıcı olabilmektedir. Yıkıcı davranışlarda bulunmak yerine duygunuzu anlayıp sakinleşebilirsin. Kıskançlığın sizi sardığını ve farklı duygular içinde olduğunuzu kabul edin. Kabul etmek, farkında olmayı gerektirir. Farkında olduğumuz bu durumda sakinleşmek için yürüyüş, yoga, meditasyon gibi keyif aldığımız aktivitelerde bulunabiliriz.
• Yakınlarınızdan destek alın. Probleminizle başa çıkmanız için size destek olacak bir yakınınıza kendinizi açabilirsiniz. Konuşmak duyguları hafifletir. Ancak bu noktada seçtiğiniz kişinin size gerçekten yardım edeceğinden ve konuya objektif tarafsız yaklaştığından emin olun. Çünkü bazı yakınlar destek olmak isterken durumu daha da kötüleştirecek yanlı tepkiler verebilmektedir. Bu nedenle sizi yargılamadan dinleyebilecek ve motive edebilecek yakınları seçmeniz önemlidir.
• Partnerinizle yapıcı iletişim kurmak da baş etmenizi kolaylaştırabilir. Karşılıklı olarak birbirinize destek olabilirsiniz. Fakat duygunuz bireysel problemlerinizle ilgiliyse bunu partnerinize yapıcı olmayan bir yaklaşımla yansıtmanız sıkıntı yaratabilir. Kendi güvensizliğinizi partnerinizle paylaşırken yıkıcı değil de yapıcı olursanız partneriniz de size karşı ılımlı olacaktır.

Kıskançlık size kendinizi daha kötü hissettiriyorsa ve bu duyguyla başa çıkmak sizin için fazla zorlayıcıysa bir terapistten yardım alabilirsiniz. İyi bir terapist aracılığıyla -eğer siz de değişime açıksanız- duygunuzu anlamlandırmayı ve duygunuzla doğru bir şekilde başa çıkmayı öğrenebilirsiniz.

 

Yazan: Psikolog Bahar Kaya

Psikomental Danışmanlık Merkezimizi daha yakından tanımak için sosyal medya hesaplarımızı ve danışan yorumlarımızı inceleyebilirsiniz. Randevu oluşturmak ve bilgi almak isterseniz merkezimizle iletişim kurabilirsiniz.

 

Kaynaklar

Demirtaş, H. A., & Dönmez, A. (2006). Yakın İlişkilerde Kıskançlık: Bireysel, İlişkisel ve Durumsal Değişkenler. Türk Psikiyatri Dergisi, 17(3), 181-191. http://www.turkpsikiyatri.com/C17S3/yakinIliskilerde.pdf?ref=klasshop.com