İkincil Kazançlar: Ruhsal Hastalıkların Sürdürülmesinden Avantaj Sağlamak

 

Ruhsal bir problemle boğuşuyorsunuz, kendinizi çok çaresiz ve yorulmuş hissediyorsunuz, iyileşmek için gerekli tüm adımları attınız, terapi almaya başladınız ama kendinizde hala bir değişim göremiyorsunuz. Sizce bunun sebebi ne olabilir? Belki de ikincil kazançlarınız iyileşmenize engel oluyordur.

Ruhsal bozukluğunuza sebep olan ve size bu kadar acı çektiren bir şey size bazı avantajlar sağlıyor olabilir mi? Bugün bu konuyu konuşacağız; İkincil kazanç bir diğer adıyla sekonder kazançlar.

İkincil Kazançlar Nelerdir?

İkincil kazançları biraz ‘’sinsi’’ olarak nitelendirmek yanlış olmaz sanırım. Kişi bazen elinden gelen her şeyi yaptığını söylese de değişen hiçbir şey yoktur. Bu durumda aklımıza şu soru gelebilir: Bu hastalık/durum benim hayatımı belli açılardan kolaylaştırıyor olabilir mi? Gelin size bunu Dr. David D. Burns’ün ”Panik Atakta: İlaçsız Yeni Anksiyete Terapisi ile Hayatınız Değişebilir” adlı kitabından bir örnekle açıklayayım.

”Eileen kendisini aşırı derecede mutsuz ve kaygılı hissettiği gerekçesiyle terapiye başladı. Seansları sırasında kendisini mutsuz eden ve hayal kırıklığına uğratan insanlardan oldukça yakınıyordu. Bu konuların ayrıntılarına girmek konusunda ise oldukça isteksizdi. Bir gün seansta ‘’Belki de mutsuz ve kaygılı olmayı seviyorumdur.’’ yorumunda bulundu. Bunun sonucunda terapisti Eileen’den kendisini depresif ve kaygılı hissetmesinin ne gibi avantajları olabileceğini yazmasını istedi. Eileen ise şunları yazdı;

-Kendimi üzgün hissederken eşimden oldukça fazla ilgi görüyorum.

-Yemek pişirmek ya da ev işi yapmak zorunda kalmıyorum. Eşim benim yerime yapıyor.

-İş aramak zorunda kalmıyorum ki iş aramak benim için çok korkutucu bir şey.

-Kurban rolünü oynayarak kendime acıyabiliyorum.

-Beni sevmeyen tüm insanlardan yeterince yakınabiliyorum.

-Her zaman öfkeli olmaya hakkım var gibi hissediyorum.

-Kendimi özel hissedebiliyorum.

-Alkol kullanmayı kendimde hak görebiliyorum ve istediğim zaman sakinleştirici alabiliyorum.”

 

Yukarıda gördüğünüz gibi Eileen aslında çok kaygılı ve depresif olarak ruhsal açıdan oldukça zor bir şey yaşıyor. Ama ikincil kazançları da oldukça fazla. Bu durumda Eileen tam terazinin ortasında durmaya çalışıyor. Hem hastalığı yaşayarak acı çekiyor hem de hastalığın getirdiği kazançlardan faydalanıyor.

Burada baktığımızda Eileen’ın temel ihtiyaçlarını görebiliriz. İlgi görmek, sevilmek, onaylanmak, öfkeli olmaya hak kazanmak gibi istekleri var. Bir yanda da yetişkin bir insanın alması gerektiği bazı sorumlulukları almaktan kaçınıyor. Örneğin ev işi yapmak ya da bir işte çalışmak gibi. Bu durumu terazi gibi düşünebiliriz. Bir tarafta hastalığınızın ağır sonuçları varken diğer tarafta kazançlarınız olabilir. Farkında olarak ya da olmayarak kazançlarımızın ağır bastığı durumlarda hastalığımızı sürdürmeye devam edebiliriz. Terapi sürecinde kendimizde varsa ikincil kazançları tespit etmek oldukça önemlidir. Çünkü genellikle kişiler bunu bilinçli olarak yapmazlar. Kendi terapi sürecimizde hala iyileşmemeye dair bir direnç hissediyorsak, ikincil kazançlarımızı tespit etmeye çalışmak oldukça yardımcı olabilir.

Yazan: Zişan Başar

Psikomental Danışmanlık Merkezimizi daha yakından tanımak için sosyal medya hesaplarımızı  ve danışan yorumlarımızı inceleyebilirsiniz.

 Randevu oluşturmak ve bilgi almak isterseniz merkezimizle iletişim kurabilirsiniz.