Narsisistler Kendilerinin Farkındalar mı?  

 

Narsisizm artık günlük hayatta da sıkça duymaya başladığımız bir terimdir. Ancak, narsisizm kolayca kullanılabilecek bir sözcük değildir, çünkü narsisizm farklı derecelerde görülür. Bazen kişilik bozukluğu derecesinde seyrederken, bazen bir örüntü olarak karşımıza çıkar. Hatta hepimiz biraz narsisistik özellikler barındırırız. Bununla beraber, ne derecede olursa olsun, narsistlerin kendilerini nasıl algıladıkları ve diğer insanların üzerinde bıraktıkları etkilerin farkında olup olmadıkları bir merak konusudur.

Narsisistler söz konusu olduğunda büyüklenmeciliği sürdürmede öne çıkan iki önemli strateji vardır: Hayranlık stratejisi ve rekabet stratejisi. Hayranlık stratejisi narsisizmin birçok olumlu yönünü kapsarken, rekabet stratejisi olumsuz yönlerini kapsar. Örneğin hayranlık stratejisini kullanan bir narsistin güven veren ve çekici biri olduğu düşünülebilir, rekabet stratejisini kullanan bir narsisist ise saldırgan, başkalarını değersizleştiren ve düşmanca yaklaşan olumsuz tepkiler verebilir.

Narsisistler insanlarla ilk kez karşılaştıklarında hayranlık stratejilerini kullanma eğilimindedirler, ancak daha sonra kendilerini tehdit altında, eleştirilmiş veya daha az özel hissettiklerinde rekabet stratejilerini kullanmaya başlamaktadırlar. Özetle, narsisistler büyüklüklerini korumak amacıyla hem arzu edilen (çekicilik gibi) hem de istenmeyen (düşmanlık gibi) stratejiler kullanırlar.

Ayrıca, narsisistler, diğer insanlarla iyi geçinmekten çok diğerlerinden önde olmakla ilgilenirler. Bu nedenle toplumsal niteliklere (ilgi, sıcaklık, yakınlık vb.) kıyasla bireysel niteliklere (güç, görünüm, dışa dönüklük, zeka vb.) öncelik verirler. 

 

 

Narsisistler Kendilerini Nasıl Görür? 

Narsistlerin, kişiliklerine, narsisistik eğilimlerine ve başkalarının onları nasıl gördüklerine dair bilgilerinin karışık olduğu söylenebilir.

Narsistlerin bireysel özellikleriyle ilgili kendileriyle ilgili algıları çok olumlu olma eğilimindedir. Pek çok insan kendini belirli bir düzeyde yüceltebilir fakat narsistlerin, narsist olmayan bireylere kıyasla bunu daha fazla yaptığı gözlemlenmiştir.

Narsistler toplumsal özellikler (uyumluluk, vicdanlılık ve ahlak) konusunda ise, ilginç bir şekilde, iyi olmadıklarının farkındadırlar ve başkalarını önemsemeyle ilgili özellikler konusunda diğerlerinden daha iyi olduklarını düşünmemektedirler. Narsistlerin toplumsal özellikleriyle ilgili kendi görüşleri, diğerlerinin onlara ilişkin görüşleriyle uyuşmaktadır.

Kişilere hangi davranışların yüksek sosyal statü kazandıracağının sorulduğu bir çalışmada, ortalama cevaplar güvenilir, kendine güvenen, sevimli, zeki ve başkalarının güçlü yanlarını geliştirmektir. Ancak narsisist bireylerin bu soruya verdikleri cevaplar şunları içerir: diğerlerinin zayıflıklarına vurgu, çekicilik, baskın, rekabetçi ve kibirli. Narsisistler, kendilerinin olumsuz yönleri hakkında bilgi sahibiymiş gibi dursa bile, bu içgörü gerçek bir anlayışı yansıtmayabilir.

Narsisistler farkındaysa neden değişmezler? 

Narsisistlerin davranışlarını sürdürmesi ve değişmemelerinde savunma mekanizmaları rol oynamaktadır.

Narsistler, yeni tanıştıkları insanlar üzerinde kendilerini iyi tanıyan insanlara kıyasla daha iyi bir izlenim bıraktıklarına ve bu iyi izlenimin zamanla azaldığına dair bir içgörüye sahip görünmektedirler. Buna rağmen, gerçekte olduklarından daha olumlu şekillerde görüldüklerini varsayma eğilimindedirler.

Ayrıca, narsistler kendilerini insanların onları gördüklerinden daha da narsist olarak görmektedirler. Ancak, narsisizme değer verdikleri düşünüldüğünde, bunun narsisistlerin kendilerini yüceltmelerinin bir yolu olabileceği düşünülmektedir. 

Narsisistler başarı söz konusu olduğunda bunu bireysel bir başarı olarak görme eğilimindedirler, ancak başarısızlık söz konusu olduğunda durumsal faktörleri suçlarlar. Narsistler olumsuz geribildirim aldıklarında, değerlendiriciyi ya da değerlendirme yöntemini sorgularlar ve başarısızlıkları için başkalarını suçlarlar. Bu nedenle, bazı insanlar, narsistlerin düşmanlıklarıyla yüzleşmekten korktukları için daha az geri bildirimde bulunabilirler. Narsistler doğrudan geri bildirim aldıklarında ise, söylenenleri istedikleri şekilde filtrelerler ve büyüklüklerini bu şekilde korumaya çalışırlar.

Sonuç

Narsistlerin kendilerine dair bilgilerinin karışık olduğu söylenebilir. Narsistlerden kendilerini nasıl gördüklerini ve diğerlerinin onları nasıl gördüğünü açıklamaları istenirse, öznel niteliklerine (örn. dışa dönüklük, açıklık), beceri ve yeteneklerine (örn. liderlik) ilişkin aşırı olumlu algılara sahip oldukları görülebilir.

Ayrıca, narsist olduklarını ve toplumsal olarak daha az uyumlu olduklarını kabul edeceklerdir. İnsanların zaman geçtikçe onları daha az olumlu şekillerde gördüğünü fark edecekler ve başkalarının, sahip oldukları aşırı olumlu benlik görüşlerini paylaşmadığını anlayacaklardır. Buna rağmen, kişiliklerinin karanlık yönlerinin farkındaymış gibi görünseler bile, bu karanlık niteliklerin onları öne çıkaran güçlü özellikleri olduğunu düşünmektedirler.Bu düşünme biçimi, daha çok başka bir kendini yüceltme biçimini yansıtmaktadır ve onların kendilerinin farkında olmalarını gölgelemektedir.

Bu bulgulardan, bir narsisistin davranışlarını değiştirmeye giden yolun onun narsisizm hakkında düşünme şeklini değiştirmesinden geçtiği çıkarılabilmektedir.

Kaynak

Carlson, E. N. & Khafagy, R. (2018). What do narcissists know about themselves? Exploring the bright spots and blind spots of narcissists’ self-knowledge. In A. D. Hermann, A. B. Brunell, & J. D. Foster (Eds.), Handbook of trait narcissism (pp. 275-282). Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-92171-6_29

 

Yazan: Psk. Bahar Kaya

Psikomental Danışmanlık Merkezimizi daha yakından tanımak için sosyal medya hesaplarımızı  ve danışan yorumlarımızı inceleyebilirsiniz.

 Randevu oluşturmak ve bilgi almak isterseniz merkezimizle iletişim kurabilirsiniz.